Natasza

Witaj Natasza

Zacznij od słuchania interwałów melodycznych np. sekund, przesłuchaj dwa interwały i wsłuchaj się jakie są odległości między dźwiękami.

UMUZYKALNIENIE

1. KSZTAŁCENIE SŁUCHU – TEORIA

Słuch można i trzeba trenować

INTERWAŁY

 Interwał to odległość pomiędzy dwoma dźwiękami. Nazwy interwałów pochodzą od łacińskich nazw liczebników i określają liczbę stopni zawartych między dźwiękami tworzącymi dany interwał (wraz z tymi dźwiękami). Rozróżniamy interwały melodyczne, czyli takie, w których dźwięki następują po sobie, oraz harmoniczne – gdy dźwięki współbrzmią jednocześnie. 

Dla klawiszowców

Półton to najmniejszy interwał w istniejący w muzyce. Jako najmniejszy jest punktem porównawczym, odniesieniem dla wszystkich innych. Jednakże przy budowaniu interwałów zazwyczaj wygodniej posługiwać się również całymi tonami. Cały ton to taka odległość, którą na klawiaturze pianina można znaleźć pomiędzy tymi biały klawiszami, pomiędzy którymi jest również klawisz czarny. Cały ton to taka odległość sklejona z dwóch półtonów. Na obrazku odległość między klawiszem zielonym a niebieskim:)

Przy budowaniu interwałów najłatwiej posługiwać się gamą C-dur. Najprościej mówiąc, gama C-dur to zbiór kolejnych białych klawiszy na klawiaturze od dźwięków c do c. Taka gama składa się w większości z całych tonów i dwóch półtonów.

Warto wiedzieć, że nazwy interwałów nie powstały od ilości zawartych w nich półtonów. Nie nawiązują one również do całych tonów. Nawiązują za to bezpośrednio do stopnia (czyli „numeru” dźwięku) naturalnej gamy durowej. I tak nazwy interwałów zbudowanych pomiędzy pierwszym a kolejnymi dźwiękami (stopniami) gamy tworzą nam kolejność nazw interwałów (tych wielkich i czystych;))

czyli pomiędzy:

• pierwszym a pierwszym dźwiękiem gamy mamy prymę (łac. pierwsza) czystą
• pierwszym a drugim dźwiękiem mamy sekundę (łac. druga) wielką
• pierwszym a trzecim – tercję (łac. trzecia) wielką
• pierwszym a czwartym – kwartę (łac. czwarta) czystą
• pierwszym a piątym – kwintę (łac. piąta) czystą
• pierwszym a szóstym – sekstę (łac. szósta) wielką
• pierwszym a siódmym – septymę (łac. siódma) wielką
• pierwszym a ósmym – oktawę (łac. ósma) czystą
  

Obniżając te drugie dźwięki uzyskujemy pozostałe interwały: z wielkich – małe, a z czystych zmniejszone. Podwyższając zaś dostajemy interwały zwiększone. Należy pamiętać, że nazwa interwału czy to będzie sekunda czy tercja zależy od tego, czy podwyższaliśmy czy obniżaliśmy dźwięk. 

 Pomiędzy tymi dźwiękami, gdzie występując półtony naturalne w gamie C-dur, zaznaczono zieloną linię. Strzałkami pokazano kilka interwałów. Łatwo zobaczyć, ile jest całych tonów i ile półtonów w poszczególnych interwałach. Żeby zrozumieć zasadę przedstawiam to na  białych klawiszach jeśli pomiędzy białymi klawiszami mamy czarną kreskę to jest to cały ton. Jeśli pojawia się zielona kreska to jest to półton. I tak:

Niebieska strzałka zawiera jedno zielone przejście i jedno czarne, czyli jest to jeden półton i jeden cały ton – taka odległość to tercja mała. Fioletowa zawiera jedno zielone przejście i 4 czarne, czyli zawiera jeden półton i 4 całe tony – jest to seksta wielka. Żółta strzałka ma trzy całe tony (3 czarne kreski) – jest to tryton. Tabela z zestawieniem liczby półtonów i całych tonów poszczególnych interwałów znajduje się poniżej.

To, że umiemy zbudować półton i cały ton oraz wiemy ile całych tonów i półtonów zawiera dany interwał oznacza, że znamy wszystkie interwały podstawowe! Sposób budowania interwałów jest dowolny. Można budować używając do tego liczby półtonów, można też używać do tego gamy. Grunt, żeby naprawdę dobrze je poznać. Oznacza to, że trzeba umieć rozpoznać interwał i umieć zagrać interwał od dowolnego dźwięku. 

Oto nazwy interwałów w obrębie dwóch oktaw. W tym uproszczonym zapisie # – oznacza krzyżyk, zaś b – bemol

Zauważ zależność pomiędzy interwałami prostymi a złożonymi, które składają się zawsze z oktawy powiększonej o interwał prosty:

• nona mała = oktawa + sekunda mała
• nona wielka = oktawa + sekunda wielka
• decyma mała = oktawa + tercja mała
• decyma wielka = oktawa + tercja wielka

Zatem w akordach decyma pełni funkcję tercji, tercdecyma – seksty itp.

Przykład praktycznego zastosowania znajomości interwałów do tworzenia akordu D9 (bez kwinty):

AKORD

   Akord jest współbrzmieniem co najmniej trzech dźwięków o różnej wysokości. W klasycznej harmonii akordy buduje się tercjami, co wynika z istnienia tzw. szeregu harmonicznego. W nowszej harmonii możliwe jest budowanie akordów w oparciu o inny niż tercja interwał, np. kwartę. Takie akordy znajdują zastosowanie m.in. w jazzie.

    Ze względu na ilość składników rozróżniamy: trójdźwięk, akord septymowy (czterodźwięk), akord nonowy (pięciodźwięk), akord undecymowy (sześciodźwięk), akord tercdecymowy (siedmiodźwięk). Możemy mówić także o podziałach akordów ze względu na brzmienie (konsonansowe i dysonansowe), pokrewieństwo (posiadające lub nie dźwięki wspólne) czy funkcję harmoniczną. Jednakże najważniejszą klasyfikacją jest ich podział wynikający z układu tercji wewnątrz akordu:

akord zmniejszony:

Trójdźwięki obecne są w muzyce klasycznej i rozrywkowej stanowiąc podstawę całego systemu dur-mol stosowanego w kręgu zachodniej kultury muzycznej od setek lat. Jest to system tak bardzo utrwalony w naszej wrażliwości estetycznej, że wszelkie od niego odstępstwa automatyczne postrzegamy jako niewłaściwe lub egzotyczne.

W muzyce jazzowej bardzo rzadko używa się akordów złożonych wyłącznie z prymy, tercji i kwinty. Podstawą harmonii jazzowej są czterodźwięki, zwane akordami septymowymi lub akordy z jeszcze większą liczbą składników. Pomimo, że jest to całkowicie zgodne z systemem dur-mol, nie są to współbrzmienia tak powszechne i oczywiste, jak zwykłe trójdźwięki, dlatego jazz bywa przez niewyrobionych słuchaczy postrzegany jako trudny.

WYKAZ STRON:

1. KSZTAŁCENIE SŁUCHU – TEORIA
2. INTERWAŁY
3. INTERWAŁY – ĆWICZENIA
4. RYTM – ĆWICZENIA
5. DYKTANDA RYTMICZNE
6. DYKTANDA MELODYCZNE
7. METRONOM
8. UDOSTĘPNIENIA